Gdybyśmy spytali statystycznego klienta o pierwsze skojarzenie ze stacją paliw na pewno padnie kilka odpowiedzi dystrybutory, charakterystyczne pylony z logotypem i wyświetlanymi cenami paliwa, sklep, myjnia a może nawet kawa i hot dog.

Wydaje się oczywiste, że bierzemy do rąk wąż dystrybutora i „samo leci” z niego paliwo.
Ile jest tego paliwa na stacji, w jaki sposób jest przechowywane, czy jest to bezpieczne dla najbliższego otoczenia?
Spróbujmy w skrócie odpowiedzieć na te kilka pytań.

Gdzie znajdują się zbiorniki stacji paliw?

Budowa stacji paliw, szczególnie w bezpośrednim sąsiedztwie budynków mieszkalnych, zazwyczaj budzi wiele obaw i kontrowersji wśród okolicznych mieszkańców. Najbardziej obawiają się wybuchu lub pożaru, a także przenikania szkodliwego dla środowiska paliwa do gleby i wody, a zarazem ulatniania się niebezpiecznych oparów.
Stosowane obecnie nowoczesne rozwiązania całkowicie eliminują tego typu ryzyko. Sama budowa i usytuowanie stacji paliw podlega restrykcyjnym przepisom. Również wszystkie elementy stacji, a przede wszystkim zbiorniki muszą spełniać
określone normy.

A oto kilka z najważniejszych regulacji

• stacja paliw w obszarze zabudowanym musi być oddzielona od krawędzi jezdni drogi publicznej wysepką o szerokości co najmniej 3 m, wyniesioną na wysokość 0,15 mponad poziom drogi;
• podziemne zbiorniki paliwa powinny znajdować się na głębokości co najmniej 0,5 metra pod poziomem ziemi;
• łączna pojemność zbiorników magazynowych dla produktów naftowych (benzyna i olej napędowy) w stacjach paliw płynnych nie powinna przekraczać 500 m3, a pojedynczego zbiornika 100 m3;
• gaz płynny może być magazynowany w stacjach paliw płynnych lub samodzielnych stacjach gazu płynnego w zbiornikach podziemnych o pojemności do 20 m3 i łącznej pojemności do 40 m3 lub w zbiornikach naziemnych o pojemności do 5 m3 i łącznej pojemności do 10 m3.

Stacja paliw powinna być wyposażona w urządzenia do monitorowania stanu paliwa, urządzenie do sygnalizacji wycieku paliwa, do odzyskiwania par paliw, a także urządzenia zabezpieczające przed emisją par produktów naftowych do atmosfery.

Jak wyglądają zbiorniki paliwa?

Zbiornik paliwa ma formę walca, który umieszczany jest poziomo w wykopie. Paliwa płynne magazynuje się w zbiornikach niskociśnieniowych i bezciśnieniowych. Zbiorniki wykonane są ze stali węglowej i dodatkowo powlekane specjalną powłoką
o wysokiej odporności na uszkodzenia mechaniczne. Paliwa płynne, jako potencjalnie niebezpieczne dla środowiska,
magazynuje się w zbiornikach dwupłaszczowych, co również uregulowane jest przepisami. W praktyce oznacza to zbiorniki podwójne, w którym paliwo znajduje się w wewnętrznej części, a zewnętrzna pełni funkcję awaryjnego zabezpieczenia na wypadek wycieku. W tym wypadku zbiornik zewnętrzny ma pojemność równą co najmniej 110% pojemności zbiornika
wewnętrznego. Przestrzeń pomiędzy warstwami monitorowana jest za pomocą specjalnych urządzeń i natychmiast sygnalizuje przypadek wycieku ze zbiornika wewnętrznego.

Każde rozszczelnienie zbiornika, wyciek lub wydobywanie się oparów na zewnątrz sygnalizowane jest sygnałem dźwiękowym. Często stosuje się zbiorniki kilku komorowe, które umożliwiają przechowywanie różnych rodzajów paliwa w jednym zbiorniku bez ryzyka kontaktu pomiędzy nimi. Zbiorniki wyposażone są również w specjalne filtry, które usuwają ewentualne zanieczyszczenia z paliwa, zanim trafi do samochodowego baku. Kolejnym elementem ważnym dla bezpiecznego funkcjonowania zbiornika są zawory oddechowe. Ich zadaniem jest ochrona przed różnicami ciśnienia w zbiorniku, które mogą być spowodowane na przykład zmianami temperatury na zewnątrz lub procesem napełniania zbiornika.

Przewody oddechowe zbiornika przeznaczonego do magazynowania paliw płynnych powinny być umieszczone w górnej części tego zbiornika lub króćca włazu. Wylot przewodu oddechowego powinien być wyprowadzony ze zbiornika na wysokość co najmniej 4 m nad powierzchnię terenu. Chociaż urządzenie dystrybuujące paliwo często nazywa się potocznie
„pompą”, to właściwa pompa tłocząca paliwo znajduje się w zbiorniku. Dystrybutor jest w zasadzie urządzeniem
pomiarowym i końcówką całego układu służącą do napełnienia baku paliwem.

Kontrola i konserwacja zbiorników paliwa

Zbiorniki powinny być poddawane okresowym badaniom technicznym i próbom szczelności w okresie od 5–10 lat w zależności od ich typu (podziemne i nadziemne) i okresu użytkowania.
Osobnej kontroli UDT (Urzędu Nadzoru Technicznego) podlegają urządzenia do odzyskiwania par paliwa. Powinny
być wykonywane raz na rok lub raz na 3 lata w przypadku zastosowania automatycznych systemów monitorowania
urządzeń do odzysku par paliw. W paliwie znajduje się wiele substancji, które z czasem osadzają się na dnie zbiornika i jego ścianach. Zjawisko to ma negatywny wpływ na jakość samego paliwa, może również wiązać się z ryzykiem zapłonu.
Współczesne paliwa zawierają również biokomponenty co sprzyja gromadzeniu się wilgoci.
Dlatego zbiorniki paliwa powinny być okresowo oczyszczane przez wyspecjalizowaną firmę. Zbiorniki paliwowe można czyścić na różnymi metodami. Pierwszy to odpompowanie wody i osadów jeżeli występuje wyraźne oddzielenie warstw. Kolejną metodą jest filtracja zawartości. Jeżeli istnieje możliwość wejścia do zbiornika, stosuje się czyszczenie mechaniczne po jego uprzednim opróżnieniu.

Częstotliwość konserwacji zbiorników zależy od stanu zanieczyszczenia.

Zbiorniki paliwowe jako integralny element stacji

Kompleksowy projekt i jego realizacja w przypadku stacji paliw podlega różnym przepisom i regulacjom. Jest to
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie, ogólnie obowiązujące przepisy budowlane, przeciwpożarowe i przepisy BHP. Dlatego producenci wyposażenia stacji paliw (w tym zbiorników) zazwyczaj oferują inwestorom kompleksowe usługi, obejmujące nie tylko sprzedaż samych urządzeń, ale ich montaż wraz ze skompletowaniem niezbędnych zezwoleń i certyfikatów w celu oddania do użytku obiektu spełniającego wszystkie wymagania.

Marcin Pabich

Artykuł ukazał się w wydaniu 4/2024 "Paliw Płynnych"

Kopiowanie i rozpowszechnianie bez zezwolenia PIPP jest zabronione.