W tym roku Kongregacja Przemysłowo- Handlowa obchodzi 20-lecie istnienia. Jakimi dokonaniami może się pochwalić KPH na przestrzeni tego czasu?

Analizując okres 20-lecia działalności naszej Izby mogę śmiało powiedzieć, że powołanie KPH nie było czasem straconym. Pierwsze lata działalności to setki spotkań i pomysłów na skuteczne uczestnictwo w polskim rynku. Środowisko nasze obawiało się kontaktu z przedsiębiorcami z krajów Unii Europejskiej. Wiedzieliśmy, że czasu mamy mało, bowiem 2004 rok, tj. termin wejścia Polski do UE, zbliżał się szybkimi krokami. Tak więc podjęliśmy się olbrzymiej pracy uświadamiania naszych przedsiębiorców o zbliżającym się otwartym rynku dla krajów UE. Chcieliśmy w tej sposób przyśpieszyć edukację naszych przedsiębiorców w kierunku wymagań nowych standardów pracy i nowoczesnych metod zarządzania. Polski rozproszony rynek handlu, w przeważającej liczbie rynek bardzo małych sklepów, maleńkich straganów, punktów sprzedaży, nie rokował żadnych szans istnienia wobec wchodzącego na nasz rynek silnego finansowo i zorganizowanego rynku obiektów wielkopowierzchniowych. Musieliśmy działać szybko, lecz nie emocjonalnie. Niestety tego drugiego w wielu miejscach nam brakowało. Członkami Kongregacji Przemysłowo-Handlowej byli różni przedsiębiorcy których rozbieżne interesy opóźniały nasze działania. Jedni chcieli coś zrobić inni demonstrować, argumentując swoje zachowania sukcesami Solidarności. Nawet gdybym chciał przyznać im racje, to na nic by się to zdało, bowiem władza nie skutecznie rugowała nas z rynku, korzystając ze zwiększonego fiskalizmu lub innych administracyjnych decyzji. Członkowie naszej Izby nie rozumieli i nie chcieli zrozumieć, iż liberalizm zawsze był i będzie polityką antykupiecką, a polskie władze przyjęły ten kierunek jako wyznacznik polskiej transformacji gospodarczej. Zarząd Krajowy KPH w swojej działalności przyjął strategię szerokiego przedstawiania dobrych rozwiązań z innych krajów, które to wzorce można implementować na nasz rynek oraz edukacji wymagań SANEPID-u przy sprzedaży towarów żywnościowych. Podjęliśmy decyzję o organizowaniu corocznego Kongresu Gospodarki Polskiej, na którym dzieliliśmy się wiedzą z zakresu integracji, finansów i problemów rozwoju sektora MSP handlu. W trakcie Kongresów Gospodarki Polskiej organizujemy również uroczyste wręczanie nagród Kapituły KPH – Syzyfy Roku, w kategorii Polityk Roku, Prezydent Miasta, Firma Rodzinna, Spółdzielnia Roku, Polska Sieć Handlowa i Media Roku, w których uhonorowani są politycy i przedsiębiorcy, którzy odegrali w danym roku największą rolę w budowie polskiego rynku. Inną naszą inicjatywą zakończoną sukcesem było zorganizowanie grupy specjalistów od jakości żywności w celu opracowania przystępnej wiedzy dla małych i średnich firm handlowych w zakresie dobrych praktyk i HCCP. Książka pt. „Dobre praktyki i HACCP. Klucz do bezpieczeństwa i jakości żywności” w nakładzie 10 tysięcy egzemplarzy została skierowana do naszych kupców. Prowadziliśmy również szkolenia z ww. zakresu wiedzy, zakończone egzaminem i certyfikatem posiadania wiedzy z zakresu bezpieczeństwa żywności. Wiele samorządów terytorialnych zapraszało i wspierało finansowo tego typu inicjatywy dla swoich, lokalnych przedsiębiorców. Szkolenia tego typu umożliwiały samorządom i lokalnym kupcom zrozumieć zasady dobrych praktyk w łańcuchu żywnościowym „od pola do stołu”. Nasze prace integrowały nasze środowisko. Niestety z bólem należy odnotować zachowania naszego środowiska, które po załatwieniu danego problemu, przestało się interesować i wspierać naszą Izbę. I tak interweniowaliśmy w wielu miastach i gminach, naruszających prawo lokalne, w zakresie planowania przestrzennego jak i budowy wielkopowierzchniowych obiektów handlowych (WOH) w szczególnie w centrach miast. Sprzyjała tym wyjazdom, interwencjom ustawa o planowaniu przestrzennym i zapis umożliwiający organizacjom kupieckim być stroną w postępowaniu administracyjnym dotyczącym budowy obiektu handlowego o powierzchni ponad 2000 m2.
Wiele spotkań z władzami samorządu terytorialnego kończyło się sukcesem. W sumie w trakcie naszego 20-lecia odwiedziliśmy ponad 100 lokalnych samorządów miast i gmin. Poznaliśmy kulisy pracy samorządu terytorialnego, świetnych ludzi oddanych dla rozwoju miast i gmin, ale i również tych, którzy nie powinni zajmować stanowiska we władzach.
Obraz zwalniania zagranicznych firm z opodatkowania, przekazywanie im najlepszych lokalizacji, budowa WOH w centrach miast, podejmowanie wielu działań z naruszeniem prawa – o czym informowały kontrole NIK – były codziennością. Niewiele samorządów oparło się tej pokusie. Niestety w kolejnych latach silny lobbing zagranicznych sieci handlowych spowodował wykreślenie korzystnego dla nas zapisu z ustawy o planowaniu przestrzennym. Również nasze próby ustawowego ograniczenia powstawania wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, chociaż początkowo skuteczne (ustawa o WOH została uchwalona) to jednak spełzły na niczym. Trybunał Konstytucyjny wyrzucił do kosza całą ustawę o WOH, a mógł wyrzucić tylko zapisy niekonstytucyjne np. dotyczące wojewódzkich planów zagospodarowania przestrzennego, których w tym czasie praktycznie w Polsce nie było. Tym działaniem opóźniliśmy jedynie o 2–3 lata tempo powstawania WOH. Moim zdaniem była to duża klęska dla naszego środowiska. Powstające w dużym tempie super- i hipermarkety jak walec przejechały przez nasz rynek.
Nasze środowisko wielokrotnie przedstawiało decydentom, że nie chcemy przywilejów, chcemy tylko i wyłącznie równouprawnienia, równości na rynku. Mając przykłady z Niemiec, Francji i z krajów południowych staraliśmy się przedstawić dla sektora MSP jedyną słuszną drogę na utrzymanie się na rynku. Ograniczenia w budowie WOH były i nadal są w większości krajów europejskich, tak jak i ograniczenia w handlu w niedziele i święta.
W końcu po wielu latach udało się w 2018 roku uchwalić ustawę o ograniczeniu handlu w niedziele, jednak poprzez lobbing zagranicznych sieci handlowych wniesione zostały niekorzystne poprawki, umożliwiające obejście ustawowego zakazu. Ustawowe ograniczenie handlu w niedziele dla obiektów handlowych o powierzchni całkowitej powyżej 50,00 m2 pomogłoby tym najmniejszym sklepom w przetrwaniu na rynku i rozwiązałoby problem pracy w niedziele większości pracowników.
Kolejne sprawy, nad którymi pracujemy razem z Polską Izbą Paliw Płynnych i innymi stowarzyszeniami to ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Absolutnie najlepiej byłoby gdyby ściganie nieuczciwych praktyk było rzeczywiste, z urzędu. Niestety, wg UOKiK urząd nie posiada wystarczających zasobów ludzkich i technicznych do prowadzenia szerokiej kontroli w sklepach i firmach dystrybucyjnych. Chociaż ostatnie działania nowego Prezesa UOKiK są bardziej konkretne niż działania podejmowane przez jego poprzedników, to nie są one wystarczające by uratować rynek MSP przed bankructwem. Doradzam Panu Prezesowi by w trybie szybkim zawalczył o kosmetyczną, ale bardzo ważną zmianę ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i scedował kontrole z art. 15 ust. 1, pkt 1 dla Krajowej Agencji Skarbowej. I tak proponuję do art. 27 ww. ustawy dopisanie punkt 3 o następującej treści: „przestępstwa opisane art. 15 ust. 1, pkt 1 podlegają ściganiu przez KAS i karom przewidzianym w ustawie Karno- Skarbowej z tytułu uszczuplenia przez przedsiębiorcę wpływów do budżetu z podatku VAT”. W uzasadnieniu – przestępstwa z art. 15 ust. 1 pkt 1 generują ujemny podatek VAT, niszcząc polski budżet i eliminując małe firmy z rynku oraz negatywnie wpływają na sytuację polskiego rolnika. Jestem przekonany, że ta zmiana w ustawie zadziała lepiej aniżeli czerwone światło na skrzyżowaniu.
Zapis ten nie obciążałby UOKiK, lecz pomógłby w ściganiu nieuzasadnionych promocji i niszczenia polskiego budżetu i rynku.

Kongregacja Przemysłowo-Handlowa od wielu lat współpracuje z Polską Izbą Paliw Płynnych. Jakie wspólne plany udało się zrealizować, a nad czym trwają jeszcze prace?  

Kongregacja Przemysłowo-Handlowa od wielu lat współpracuje z PIPP. Wielokrotnie wspólnie braliśmy udział w pracach legislacyjnych dotyczących sektora MSP. Wspólnie uczestniczyliśmy w pracach Rady ds. Handlu przy Ministerstwie Gospodarki, czy też w Parlamentarnym Zespole ds. Patriotyzmu Gospodarczego, a ostatnio również w Radzie przy Rzeczniku MSP. Współpraca zawsze była i jest partnerska, staramy się wspólnie prezentować racje polskich przedsiębiorców.
Prace na rzecz ustawowego ograniczenia WOH, ograniczenia handlu w niedziele, zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, wprowadzania dodatkowego podatku od sklepów wielkopowierzchniowych, czy też prace nad projektem ustawy o samorządzie gospodarczym bardzo zbliżyły nasze stanowiska co do kierunku rozwoju polskiego handlu. Najważniejsze zadania dla obu Izb – KPH i PIPP – to nowelizacja ustawy o nieuczciwej konkurencji i jak najszybsze uchwalenie ustawy o samorządzie gospodarczym.

Czy wśród członków KPH są przedsiębiorstwa, które zajmują się gospodarką paliwowo-energetyczną? Jakie problemy mają te jednostki i w jaki sposób Kongregacja im pomaga?

W naszej Izbie jest tylko jeden członek prowadzący działalność handlową związaną z paliwami. Przedsiębiorca zgłaszał kilka razy problemy z nieuczciwymi praktykami w obrocie paliwami. Dlatego zmiana ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest koniecznością. Inne sprawy związane z samorządem terytorialnym udawało nam się załatwić telefonicznie.
Co do kryzysu energetycznego od co najmniej dwóch lat informowaliśmy naszych członków o zobowiązaniach Polski w stosunku do naszego uczestnictwa we wspólnych projektach przechodzenia na czystą energię, walkę ze smogiem i emisją CO2.
Wielu naszych członków podpisało umowy 2- i 3-letnie z dostawcami energii już w zeszłym roku, więc ten problem dopiero narasta. Zarząd Kongregacji uczestniczył w spotkaniach z pełnomocnikiem Rządu ds. MSP, Panią Olgą Semeniuk, na których wyraziliśmy nasze obawy o kondycję naszych firm. Wystąpiliśmy z prośbą o zamrożenie na rok 2023 cen energii dla sektora MSP. W ostatnim czasie Rząd ustawowo ograniczył ceny energii dla gospodarstw domowych i sektora MSP.
Poza tym wiele naszych małych firm, mających własne sklepy, zdecydowało się na instalacje fotowoltaiczne, wspomagające zapotrzebowanie na energię.
Tym niemniej kryzys energetyczny powoduje już znaczne pogorszenie warunków finansowych małych firm handlowych, szczególnie sektora spożywczego.

Wywiad ukazał się w wydaniu 5/2022 magazynu "Paliwa Płynne"