- specjalnie dla Polskiej Izby Paliw Płynnych komentuje Dariusz Bakalarski, Departament Koordynacji Inspekcji Urząd Dozoru Technicznego:

Rok 2018 to pierwszy rok (a w zasadzie jego 2. połowa), w którym UDT rozpoczął badania systemów VRS II (urządzeń do odzysku par paliw)na stacjach paliw. Biorąc pod uwagę, że ogólna liczba stacji w Polsce kształtuje się na poziomie ponad 7700, trzeba mieć świadomość, z jaką skalą urządzeń (np.: pojedynczych węży nalewczych) mamy do czynienia. Co prawda w przepisach prawa znajdują się wyłączenia dla określonych stacji paliw z obowiązku posiadania systemów VRS II, a tym samym brak obowiązku zgłaszania tych urządzeń do badań wykonywanych przez UDT, tym niemniej zdecydowana większość stacji podlega przedmiotowym przepisom. Ponadto z końcem 2018 r. zakończył się także okres przejściowy dla określonych stacji na dostosowanie ich do wymagań związanych z VRS II. Reasumując w 2019 r. wszystkie stacje, które podlegają przedmiotowym przepisom, powinny być zgłoszone do badań wykonywanych przez właściwe jednostki dozoru technicznego.

Mając na uwadze powyższe, do sprawnej realizacji ww. zadań należy się przygotować z odpowiednią starannością, tak aby wykonywane badania zostały przeprowadzone sprawne i w jak najmniejszym stopniu utrudniały funkcjonowanie stacji paliw. Dotyczy to zarówno eksploatujących, jak i jednostki dozoru technicznego.

Aby zatem zrealizować ww. założenia, w 2018 r. UDT ogłosił dwa postępowania przetargowe na zakup sprzętu kontrolno-pomiarowego do wykonywania badań systemów VRS II – zarówno metodami tzw. mokrymi, jak i tzw. suchymi. Trzecie postępowanie przetargowe dotyczyło zakupu pojazdów na potrzeby przewozu ww. sprzętu.

Tym samym, od ok. roku UDT dysponuje 12 laboratoriami mobilnymi, wyposażonymi w sprzęt do badań systemów VRS II metodą „mokrą” oraz metodą „suchą” – dla systemów VRS opartych na elektronice BURKERT. Bazując na doświadczeniach tego roku, podjęto decyzję o zwiększeniu liczby mobilnych laboratoriów (wyposażonych w sprzęt do badań metodą mokrą i suchymi), o kolejne 12 sztuk. Zarówno nowe, jak i już wykorzystywane mobilne laboratoria zostaną wyposażone w zestaw do badań VRS II metodą „mokrą” oraz trzy zestawy do badań VRS II metodami „suchymi” dla odmierzaczy różnych producentów.

Na dzień dzisiejszym postępowanie przetargowe jest już na etapie końcowym i oczekujemy na dostawę sprzętu pomiarowego. Oznacza to, że jeszcze w tym roku UDT będzie dysponował 24 mobilnymi laboratoriami, wyposażonymi w sprzęt do badań VRS II metodą „mokrą”, oraz metodami „suchymi” odmierzaczy GILBARCO i PETROTEC oraz tych, których system VRS II oparty jest na elektronice BURKERT.

Posiadanie odpowiedniego sprzętu kontrolno-pomiarowego jest bardzo ważne, ale równie istotnym (patrząc na liczbę urządzeń) jest zapewnienie w strukturach UDT wystarczającej liczby inspektorów z odpowiednimi kompetencjami. Efektem prowadzonych cyklicznie szkoleń dla inspektorów oraz kandydatów na inspektorów jest obecny stan, w którym UDT dysponuje ponad 140 inspektorami mogącymi wykonywać ww. badania.

Należy również przyjąć, że prawdopodobnie jeszcze nie wszyscy przedsiębiorcy (ci, którzy powinni), zgłosili się do UDT z wnioskami o przeprowadzenie badań systemów VRS. Na dzień dzisiejszy jeszcze jest zbyt wcześnie, aby dokładnie określić, z jaką liczbą urządzeń mamy do czynienia oraz jaki jest ich stan techniczny. Pełniejszy obraz tego stanu powinien być widoczny na koniec 2019 r., a z pewnością na koniec 2020 r., tj. po 2 latach, od kiedy upłynął okres przejściowy na dostosowanie określonych stacji do aktualnych wymagań.

Patrząc jednak w ogólnej perspektywie badań wykonanych przez inspektorów UDT w 2018 r. (II połowa roku) i 2019 (do końca września), można stwierdzić, że stan techniczny systemów VRS (tych, które badał UDT), jest dobry.

Ogólna liczba stacji paliw, na których UDT przeprowadzał badania systemów VRS w ww. okresie, kształtuje się na poziomie ok. 2 400. Szacuje się, że jest to ok. 37% wszystkich stacji, które powinny być poddane badaniom przez UDT. Z kolei ogólna liczba urządzeń (tj.: pojedynczych węży nalewczych) poddanych badaniu przez UDT to ponad 23 000 szt. Z liczby tej ok. 3-4 % stanowiły urządzenia, których wynik był negatywny.

Najczęstszą przyczyną takiego stanu było, niestety, niewłaściwe przygotowanie bądź brak przygotowania urządzenia do badania UDT. Chodzi tu głownie o brak uprzedniego sprawdzenia prawidłowości funkcjonowania urządzenia, ew. naprawy/ kalibracji przeprowadzonej przez serwis lub samego właściciela stacji, jeśli jest w stanie to samodzielnie wykonać i posiada stosowny sprzęt.

Istotnym jest, że w przypadku, gdy wynik badania skuteczności urządzenia VRS II jest niezadowalający, wydana zostaje decyzja administracyjna wstrzymująca eksploatację tego urządzenia, co w konsekwencji oznacza brak możliwości jego eksploatacji. Ponowne badanie UDT wiąże się z koniecznością ponownego zgłoszenia urządzenia do badań oraz kolejnym przyjazdem inspektora na badanie tego urządzenia. W rezultacie przedsiębiorca ponosi dodatkowe koszty związane z kolejnym badaniem UDT, a przede wszystkim związane z wyłączeniem urządzenia z eksploatacji do czasu kolejnego.

W związku z powyższym w naszej ocenie zasadnym jest, aby przed badaniem przeprowadzanym przez UDT system VRS II był odpowiednio sprawdzony i przygotowany do badań. Dobrą praktyką jest również obecność serwisu w trakcie badania, który (jeśli tylko będzie to możliwe) wykona odpowiednie czynności celem zapewnienia prawidłowej pracy urządzenia. Należy tutaj nadmienić, że wymagania ustawy o dozorze technicznym wskazane powyżej obligują eksploatującego m.in. do zapewnienia, że urządzenia do odzysku par paliw spełniają wymagania w całym okresie eksploatacji, a nie tylko w sytuacji przyjazdu inspektora UDT na badania.

Źródło: UDT, fot.arch. Międzynarodowych Targów STACJA PALIW